Stikstof behandeling (cryotherapie)
Wat is cryotherapie?
Cryotherapie is een therapie om afwijkingen van de huid te behandelen door de afwijkende cellen stuk te vriezen met stikstof. Stikstof is het belangrijkste bestanddeel van onze omgevingslucht. Vloeibaar stikstof is in feite ‘kokende lucht’ en heeft een temperatuur van -195 C.
Waar kan stikstoftherapie bij worden toegepast?
Verschillende soorten goedaardige en enkele kwaadaardige huidaanwijkingen komen in aanmerking voor behandeling met vloeibare stikstof.
De meest bekende goedaardige afwijkingen zijn:
– gewone wratten
– ouderdomswratten
– waterwratjes
– genitale wratten
– lentigo
Kwaadaardige huidaandoeningen en voorlopers daarvan:
– basaalcelcarcinoom (oppervlakkig groeiende type)
– actinische keratosen
– morbus Bowen
Hoe wordt het uitgevoerd?
Wattenstokmethode
Deze behandeling wordt het meest gebruikt. Er wordt een wattenbol gedraaid op een houten stokje. Hoe groter de bol (die in een puntje uitloopt) hoe groter het stikstofreservoir dat in de wat aanwezig is. Na het indopen wordt de wattenstok licht uitgeklopt en wordt het puntje tegen het te bevriezen oppervlak gehouden. Dit verkleurt wit door de bevriezing. De duur van de bevriezing is afhankelijk van de aard en dikte van de afwijking die behandeld moet worden. Na elk gebruik wordt de wattenstok weggegooid en vervangen door een nieuwe.
Spraymethode
Deze methode wordt veel door dermatologen toegepast. Met een met stikstof gevulde spuitbus wordt de vloeisbare stikstof op de te behandelen plek gespoten (zie foto). Ook hier is de duur van de bevriezing afhankelijk van de aard van de te behandelen aandoening.
Nabehandeling
In veel gevallen is geen verdere nabehandeling nodig.
In sommige gevallen zal de arts een nabehandeling met antibiotische zalf en/of wondverband voorschrijven.
Het is belangrijk om de behandelde gebieden voor tenminste 6 weken extra te beschermen tegen de zon.
Wat zijn de effecten van de behandeling?
De door stikstof bevroren cellen sterven af en vormen een korst, samen met het wondvocht dat door de huid geproduceerd wordt na de behandeling. In veel gevallen kan ook blaarvorming optreden. Afhankelijk van het huidgebied dat behandeld is (en de grootte van de behandelde plek) treedt de genezing binnen 10-20 dagen op. Genezing in het gelaat gebeurt snel, aan de handen, voeten en onderbenen is het genezingsproces aanzienlijk trager.
Hoe is het cosmetisch resultaat?
Het cosmetisch resultaat is afhankelijk van een aantal factoren:
de locatie: cryotherapiewondjes genezen in het gezicht vaak fraaier en minder opvallend dan elders op het lichaam.
de diepte van bevriezing van de behandelde plek: hoe dieper de te behandelen afwijking in de huid groeit, hoe langer moet worden doorgevroren. De kans op een groter en opvallender litteken neemt daarop toe.
de verzorging van de huid na de ingreep: wondinfectie en blootstelling aan de zon kunnen het cosmetisch eindresultaat nadelig beïnvloeden.
gerelateerde onderwerpen
coaguleren (wegbranden)
operatief verwijderen (excisie)
Literatuur
Chiriac A et al: Basal cell carcinomas in elderly patients treated by cryotherapy. Clin Interv Aging. 2013; 8: 341–345 (volledig artikel)