Irritatief handeczeem
Wat is irritatief handeczeem?
Irritatief handeczeem ontstaat wanneer water, zeep of andere chemische stoffen het oppervlak van de huid beschadigen. Andere namen voor dit eczeem zijn orthoergisch handeczeem, slijtage eczeem van de handen, toxisch handeczeem. Het eczeem wordt pas zichtbaar wanneer de slijtage van de opperhuid van de huid sneller gaat dan de reparatiemechanismen van de huid de schade kunnen herstellen. Let wel: het gaat hier dus niet om een allergische reactie. Irritatief handeczeem komt bijzonder veel voor.
Wat zijn de verschijnselen?
Het irritatief handeczeem uit zich vooral aan de handruggen. In eerste instantie wordt de huid rood en ruw. Vooral ter hoogte van de knokkels ontstaan vaak kloofjes en scheurtjes in de huid die kunnen bloeden. De beschadiging kan zo uitgebreid worden dat als gevolg van de ontsteking vochtophoping (oedeem) in het weefsel plaatsvindt. Ook bacteriële infecties kunnen ontstaan: bacteriën kunnen zich immers makkelijk vestigen in de beschadigde huid. Een dergelijke infectie wordt impetigenisatie genoemd.
Wie krijgt het?
Mensen die beroepsmatig veel met water, zeep, oplosmiddelen, etc. werken lopen de meeste risico’s om een toxisch handeczeem te ontwikkelen. De ernst van de klachten is ook afhankelijk van:
– duur van de blootstelling aan het irriterende product
– de frequentie van blootstelling
– de concentratie en samenstelling van het gebruikte product (bijvoorbeeld milde handzeep vs. handenreiniger in een garagebedrijf)
– aanleg voor het ontwikkelen van eczeem
– het seizoen (uitdroging van de huid in de wintermaanden verergert het probleem nog eens extra)
Hoe wordt het behandeld?
Het behandelen van irritatief handeczeem is in theorie heel eenvoudig, maar in de praktijk vaak erg lastig.
De oplossing is natuurlijk het mijden van water, zeep en oplosmiddelen. Omdat mensen vaak beroepshalve aan deze stoffen worden blootgesteld (schoonmakers, artsen, verpleegkundigen, bloemisten etc. etc.) is volledig vermijden van blootstelling meestal niet mogelijk…
Bij een heftig irritatief handeczeem zal de arts meestal een corticosteroïdzalf voorschrijven om de ontstekingsreactie te onderdrukken. Veel belangrijker voor de lange termijn is het voldoende vet houden van de huid om de beschadiging te herstellen en nieuwe eczeemreacties te voorkomen. Het is het beste om deze onderhoudszalven (emollientia) meerdere keren per dag toe te passen. Helaas blijkt dit laatste advies in de praktijk ook in veel gevallen maar nauwelijks haalbaar.
Irritatief handeczeem en contactallergie
Een contactallergie kan zich in principe makkelijker ontwikkelen bij mensen die irritatief handeczeem hebben. De allergie veroorzakende stof (het allergeen) kan immers door de beschadigde huid makkelijker doordringen tot die lagen van de huid waar het immuunsysteem van het lichaam surveilleert. Op deze wijze kan een persoon makkelijker gesensibiliseerd raken (allergisch worden) voor bepaalde stoffen en bij hernieuwde blootstelling sneller reageren met een hevige ontstekingsreactie.
Gerelateerde onderwerpen
handeczeem (overzichtsfolder)
contactallergie
droge huid
kloofjes in de vingers
Literatuur
Agner T et al: Classification of hand eczema. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2015 Dec;29(12):2417-22