Belangrijk:
Deze folder geeft
een beknopte uitleg
over de behandeling
van uitgezaaid
melanoom met
ipilimumab. Het vervangt
niet de bijsluiter
die bij dit
geneesmiddel hoort.
Lees de
bijsluiter vóór
gebruik van het
middel goed door en
raadpleeg bij
eventuele vragen of
problemen uw arts.
Wat
is het?
Ipilimumab is een
geneesmiddel dat sinds
2011 bij bepaalde
patiënten kan worden
ingezet bij de behandeling
van uitgezaaid melanoom.
Hoe
werkt het?
Ipilimumab is
een antilichaam dat het
immuunsysteem van het
lichaam activeert om de
melanoomcellen aan te
vallen en op te ruimen.
Dit doet het door het
remmen van het CTLA-4
molecuul dat geassocieerd
is met de cytotoxische T
lymfocyten (witte
bloedcellen). CTLA-4 is
een molecuul op deze witte
bloedcellen die de
natuurlijke afweer van het
immuunsysteem remt. Het remmen
van CTLA-4 stimuleert
dus het afweersysteem om
de melanoomcellen aan te
vallen. De behandeling
bestaat uit 4 per infuus
toegediende giften, elke 3
weken één.
Wat
zijn de resultaten?
Patiënten met
uitgezaaid melanoom hebben
doorgaans een slechte
prognose. De kans om na 1
jaar na ontdekking van een
vergevorderd uitgezaaid
melanoom (stadium 3 en 4)
nog in leven te zijn is
ongeveer 25%. Onderzoek
toont aan dat de eenjaars
overleving na behandeling
met ipilimumab kan stijgen
tot ca. 50%. Ander
onderzoek toonde aan dat
de mediane overleving (de
mediane overleving is de
periode waarna 50% van de
patiënten nog in leven is)
bij stadium 3 en 4
uitgezaaid melanoom stijgt
van 6,5 maand zonder
ipilimumab naar ongeveer
10 maanden mét ipilimumab.
Ipilimumab wordt gegeven
met de bedoeling het leven
te verlengen en niet om
het melanoom te genezen.
Zijn
er bijwerkingen?
Ipilimumab
kan ernstige (soms fatale)
bijwerkingen veroorzaken.
Deze ontstaan als gevolg
van de sterke activatie
van de T lymfocyten en de
hevige
ontstekingsverschijnselen
die hier het gevolg van
kunnen zijn. De
bijwerkingen kunnen
betrekking hebben op de
darm (enterocolitis,
diarree), de huid
(ernstige huiduitslag), de
lever (hepatitis,
leverontsteking), het
zenuwstelsel (neuropathie)
en vrijwel alle andere
orgaanstelsels.
Ernstige bijwerkingen
komen relatief vaak voor
bij het gebruik van
ipilimumab.
Is
het geschikt voor u?
Stadium 3 en 4
uitgezaaid melanoom heeft
een zeer slechte prognose.
De ontwikkelingen van de
laatste jaren hebben er toe
geleid dat er geneesmiddelen
zijn ontwikkeld die het
melanoom, in principe
tijdelijk, kúnnen
beteugelen. Helaas werken
deze medicijnen niet bij
iedereen even goed, geven ze
soms zeer ernstige
bijwerkingen, of zorgen maar
voor een zeer tijdelijk
effect. Een kleine groep
patienten lijkt echter wel
voor langere tijd baat te
hebben van behandeling met
ipilimumab.
In Nederland wordt
ipilimumab vooral
voorgeschreven in
academische ziekenhuizen en
gespecialiseerde
kankercentra. Overleg met uw
behandelend arts of
ipilimumab in uw specifieke
situatie een verbetering van
levenskwaliteit kan
betekenen. De mogelijkheid
dat soms ernstige
bijwerkingen kunnen ontstaan
moet in de afweging
meegenomen worden.
Literatuur Ajay
V. Maker, Giao Q. Phan,
Peter Attia, James C.
Yang, Richard M. Sherry,
Suzanne L. Topalian, et.
al. Tumor Regression and
Autoimmunity in Patients
Treated With Cytotoxic T
Lymphocyte–Associated
Antigen 4 Blockade and
Interleukin 2: A Phase
I/II Study. Ann Surg
Oncol. 12(12): 1005–1016
(2005) F.
Stephen Hodi, Steven J.
O'Day, David F. McDermott,
Robert W. Weber, Jeffrey
A. Sosman, et al. Improved
Survival with Ipilimumab
in Patients with
Metastatic Melanoma: N
Engl J Med 363:711-723
(August 19, 2010). Wolchok
JD, Weber JS, Hamid O, Lebbé C, Maio
M, et. al. Ipilimumab efficacy and
safety in patients with advanced
melanoma: a retrospective analysis
of HLA subtype from four trials.
Cancer Immun. 10:9 (20 Oct 2010). Hersh
EM, O'Day SJ, Powderly J, Khan KD,
Pavlick AC, et.al. A phase II
multicenter study of ipilimumab with
or without dacarbazine in
chemotherapy-naïve patients with
advanced melanoma. Invest New Drugs.
29(3):489-98 (2011 Jun).
