Luieruitslag
Wat is luieruitslag?
Luieruitslag (of luiereczeem) is een ontsteking van de huid in het luiergebied. Verschillende factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van dit voor baby’s vervelende huidprobleem.
Hoe ziet het eruit?
De huid in het luiergebied is rood en schilferend. Vaak blijven de liezen en de bilplooi gespaard. Luiereczeem komt na invoering van moderne wegwerp-luiers veel minder voor dan vroeger, maar toch maakt ongeveer de helft van alle baby’s in hun eerste 2 jaar een periode door met luiereczeem. Soms kunnen, behalve roodheid, blaasjes, wondjes of schilfering voorkomen.
Wie krijgt het?
In de eerste 3 levensweken komt luiereczeem vrijwel niet voor. Vanaf de 3e levensweek kan het eczeem echter tot ontwikkeling komen. De meeste klachten bestaan tussen de 7e en 12e levensmaand. Jongetjes hebben het net zo vaak als meisjes.
Hoe ontstaat luieruitslag?
Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van luiereczeem. Niet elk geval van luiereczeem is hetzelfde, omdat bij elk kind de verschillende factoren een niet even grote rol spelen. De belangrijkste factoren zijn:
Water
Door langdurig contact met vocht wordt de huid week. Hierdoor kan de huid (bijvoorbeeld door wrijven) makkelijk beschadigd raken. Ook kunnen irriterende stoffen makkelijker in de huid doordringen. Langdurig contact met water alléén (bijvoorbeeld in een natte luier) is al voldoende om eczeem te ontwikkelen.
Wrijving
Wrijving tussen de huid en de luier kan de huid beschadigen. Dit is duidelijk te zien in typische gevallen van luiereczeem: daar waar de huid direct contact maakt met het luieroppervlak (binnenkant dijen, billen, geslachtsdelen) is het eczeem meestal het ergst. De stof waarvan de binnenzijde van de luier gemaakt is speelt dus een aanzienlijke rol in het ontstaan van het luiereczeem.
Urine
Vroeger werd de schuld van luiereczeem vooral gegeven aan het ammoniak in de urine. Onderzoek wijst uit dat ammoniak luiereczeem dat al bestaat wel iets kan verergeren. De belangrijkste boosdoener is echter zeer waarschijnlijk het water in de urine en niet in de eerste plaats de ammoniak.
Ontlasting
Poep is erg schadelijk voor de huid. Omdat een ‘vieze broek’ normaal gesproken snel wordt opgemerkt en wordt verschoond krijgt de ontlasting niet de tijd om zijn schadelijke werking uit te voeren. Ontlasting bevat allerlei enzymen en andere eiwitten (o.a. uit de alvleesklier) die de huid makkelijk kunnen beschadigen. Wanneer de huid door luiereczeem al beschadigd is zal uw baby extra snel een verergering van het eczeem krijgen. Snel verschonen is dus belangrijk!
Gistinfectie
Bij kinderen met luiereczeem wordt veel vaker een infectie van gisten in het luiergebied vastgesteld dan bij kinderen zonder luiereczeem. De belangrijkste gist-soort is de Candida albicans. Wanneer er sprake is van een massale infectie heeft de dokter het niet meer over een luiereczeem maar over een candida-infectie.
De Candida gist voelt zich prima thuis in een warme en vochtige omgeving, dus het is niet verbazingwekkend dat hij zich in het luiergebied makkelijk kan nestelen. Als de huid al beschadigd is door het eczeem gaat dit des te makkelijker… Een candida infectie is te herkennen aan de schilferende randjes van de rode plekken en de zogenaamde ‘eilandjes voor de kust’: kleine rode vlekjes met een schilferend randje net buiten de grote rode plekken. Soms kan een candida infectie ook met kleine witte puistjes gepaard gaan.
Bacterie-infectie
In tegenstelling tot wat vroeger werd gedacht lijken bacteriële infecties bij luiereczeem geen grote rol te spelen.
Hoe kan luieruitslag het beste worden behandeld?
0 gebruik goede wegwerp-luiers. Moderne luiers bevatten superabsorberende gels en houden de huid dus langer droog. De binnenbekleding moet van een zacht materiaal gemaakt zijn zodat er geen ruwe wrijving tussen de luier en de huid mogelijk is.
0 zelfs de beste luiers hebben op een bepaald moment hun hele vochtopname-capaciteit gebruikt. Verschoon de luiers dus regelmatig.
0 maak de billen na een ‘poepbroek’ schoon met een washandje met schoon water.
0 smeer voor het aantrekken van elke schone luier een beschermende huidzalf op de huid. Het is verstandig om te keizen voor een zalf met zo min mogelijk toevoegingen zoals bijvoorbeeld Zuiver Zalf.
0 in ernstige gevallen van luiereczeem kan het nodig zijn tijdelijk een lichte hormoonzalf toe te passen op de ontstoken huid. Deze kan door de huisarts worden voorgeschreven.
0 wanneer uw arts een candida-infectie heeft vastgesteld zal doorgaans een speciale anti-gist creme worden voorgeschreven.
Wat zijn de vooruitzichten?
Wanneer de bovengenoemde maatregelen genomen worden zal het luiereczeem meestal snel verdwijnen. Als er ondanks alle goede zorgen toch nog een ontsteking van het luiergebied blijft bestaan is het aan te raden dat u de arts nog eens bezoekt: er is een aantal huidaandoeningen die kunnen lijken op luiereczeem, maar het niet zijn, en daarom niet voldoende reageren op de behandeling van luiereczeem. Verder onderzoek is dan misschien nodig.
Hoe kan ik luieruitslag voorkómen?
0 gebruik goede luiers
0 verschoon de luiers regelmatig
0 maak de billen schoon met schoon water
0 bescherm de huid met goede beschermende huidzalf
gerelateerde onderwerpen
wormpjes
smetplekken
eczeem (overzicht)
rode plekken op de huid
literatuur
Bonifaz A et al: Superficial Mycoses Associated with Diaper Dermatitis. Mycopathologia. 2016; 181(9): 671–679.