Vlooienbeten
Wat zijn vlooien?
Vlooien zijn bloedzuigende parasieten die leven op het bloed van hun gastheer. Er zijn duizenden soorten vlooien waarvan voor de mens een drie-tal van belang is. De vlo die in Nederland de meeste overlast veroorzaakt in de kattenvlo (Ctenocephalides felis) die niet alleen op katten parasiteert maar ook op andere zoogdieren zoals honden en mensen. De hondenvlo (Ctenocephalides canis) en de mensenvlo (Pulex irritans) zijn in Nederland veel zeldzamer. In een groot deel van de wereld is de mensenvlo echter een algemeen voorkomende plaaggeest.
De vrouwelijke vlooien leggen, nadat zij zich volgezogen hebben met bloed, eitjes op de huid van de gastheer. De eitjes rollen vrij makkelijk van de huid of vacht af en zijn meestal te vinden op die plaatsen waar de kat (of hond) veel verblijft. De eitjes komen na 2 weken uit en de kleine vlooienlarven verbergen zich op donkere plekken (matten, vloerbedekking, spleetjes in de vloer) en voeden zich daar op organisch materiaal (resten van insecten, vliegenpoep, huidschilfers etc.). Na 1-2 weken verandert de larve in een cocon en weer 2 weken later komt de jonge vlo uit de cocon tevoorschijn. De vlo kan door warmte, trillingen en het kooldioxide gehalte in de lucht waarnemen of een gastheer in de buurt is en deze vervolgens bespringen.
Hoe ziet een vlooienbeet eruit?
Wanneer de vlo bijt om bloed te zuigen ontstaat een jeukend papeltje. Een enkel plekje geeft weinig overlast, maar helaas komen massale ‘aanvallen’ van vlooien nogal eens voor. Klassiek is een vlooienplaag bij thuiskomst na een vakantie: de vlooien konden zich in alle rust verpoppen en liggen massaal klaar voor de aanval. De vlooien springen uit de deurmat of de vloerbedekking omhoog en het is dan ook niet verwonderlijk dat vooral op de benen vlooienbeten gevonden kunnen worden. De vlooienbeet is typisch een rood vlekje met centraal een klein bobbeltje. De bijt-opening is vaak ook nog zichtbaar. Sommige mensen kunnen een overgevoeligheidsreactie krijgen op het speeksel van de vlooien: behalve de jeukende bultjes krijgen ze dan ook nog een rode uitslag over de rest van het lichaam.
Zijn vlooien gevaarlijk?
Afgezien van de jeuk zijn de Nederlandse kattenvlooien niet gevaarlijk. Mensenvlooien daarentegen zijn in staat om de Pest over te brengen. De pestepidemieën die sinds de middeleeuwen in Europa de kop opstaken werden veroorzaakt door het overbrengen van de pest-bacterie (Yersinia pestis) van ratten naar mensen door vlooien. Tussen het jaar 1348 en 1350 stierf de helft van de bevolking van Europa aan de Pest die ook wel de Zwarte Dood genoemd werd. Ook in latere eeuwen kwamen epidemieën van de Pest voor die honderdduizenden slachtoffers maakten. Tegenwoordig is de Pest een ziekte die in Europa niet meer endemisch voorkomt.
Hoe worden vlooienbeten behandeld?
De jeukende plekken verdwijnen vanzelf. Bij ernstige jeuk kan eventueel een corticosteroïd crème gesmeerd worden.
Hoe kan ik vlooienbeten voorkómen?
Huisdieren zijn de belangrijkste bron van vlooien. Er zijn diverse producten te koop via de dierenwinkel en de dierenarts om de vlooien bij Uw huisdier te bestrijden. Het regelmatig verschonen van de kattenmand en hondenmand verkleint ook de kans op een uitbraak. Laat geen huisdieren toe in de slaapkamer.
gerelateerde onderwerpen
insectenbeten (overzicht)
beestjes en de huid
jeuk
urticaria (galbulten)
literatuur
Zeppelini CG et al: Zoonoses As Ecological Entities: A Case Review of Plague. PLoS Negl Trop Dis. 2016 Oct 6;10 (volledig artikel)