Lymfangitis
Wat is lymfangitis?
Lymfangitis is een ontsteking van een lymfevat, meestal als gevolg van een plaatselijke infectie. De infectie ontstaat bijna altijd aan een arm of een been.
Hoe ontstaat het?
Het lymfesysteem is een netwerk van vaatjes en klieren verspreid door het hele lichaam. Het verzorgt transport van vloeistoffen, eiwitten en vetten en is bovendien een belangrijk onderdeel van het natuurlijke afweersysteem van het lichaam. Zo worden ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen in dit systeem herkend en verwerkt.
Wanneer ziektemakers zoals bacteriën door een beschadiging van de huid in de lymfebaan terecht komt kan hierin een infectie en ontsteking ontstaan. Deze ontsteking heet lymfangitis. De lymfangitis verplaatst zich via de lymfebaan richting het eerstvolgende lymfeklier station.
Er zijn verschillende bacteriën die een lymfangitis kunnen veroorzaken. In verreweg de meeste gevallen gaat het om een beta-hemolytische streptococ.
Het probleem kan al na een zeer kleine beschadiging van de huid ontstaan zoals een schaafwond, een splinter of een insectenbeet. Soms is er ook al sprake van een uitgebreider infectie zoals erysipelas (wondroos) vóórdat de lymfangitis verschijnt: de lymfangitis ontstaat dan vanuit het wondroos-gebied.
Hoe ziet het er uit?
Er is een lijnvormige roodheid zichtbaar die loopt van de oorspronkelijke plaats van infectie aan de arm of het been in de richting van de oksels of de liezen. Soms is er alleen sprake van een opvallende roodheid en warmte, maar de lymfangitis kan ook pijnlijk zijn bij aanraking. In ernstige gevallen is er ook vaak sprake van koorts, malaise en lymfklierzwelling.
Wanneer de lymfangitis niet behandeld wordt kúnnen ernstige complicaties optreden zoals sepsis. Vooral bij mensen met een verminderde weerstand is de kans op een snelle verspreiding van de bacterie en ernstige complicaties groot. Bij gezonde personen met een goed functionerend afweersysteem kunnen beperkte vormen van lymfangitis (zonder algemene verschijnselen van ziekte of koorts) ook spontaan weer genezen.
Hoe wordt de diagnose lymfangitis gesteld?
Lymfangitis is een zeer goed herkenbaar klinisch beeld. In veel gevallen zal het technisch niet makkelijk zijn de verwekkende bacterie te kweken uit het aangedane gebied.
Hoe wordt het behandeld?
De bacterie die verantwoordelijk is voor de lymfangitis is zoals gezegd vaak niet eenvoudig aan te tonen. De ervaring leert dat de meeste gevallen van lymfangitis worden veroorzaakt door de streptococ bacterie (groep A beta-hemolytische streptococ). De staphylococcus aureus bacterie staat op de 2e plaats van lymfangitis verwekkers. Om die reden zal de arts doorgaans starten met een antibioticumkuur die effectief is in het bestrijden van deze twee bacteriën.
Wanneer de kuur niet snel aanslaat is er mogelijk sprake van een andere ziekteverwekker. Vooral bij mensen met een verminderde weerstand is de kans groter dat er zeldzamer verwekkers verantwoordelijk zijn voor de lymfangitis. Gedacht moet dan worden aan pseudomonas bacteriën, andere gram-negatieve bacteriën of zelfs schimmels. Adequaat en snel uitgevoerd aanvullend onderzoek en behandeling is dan vereist.
gerelateerde onderwerpen
literatuur
Morris AD: Cellulitis and erysipelas. BMJ Clin Evid. 2008 Jan 2;2008.