Tatoeage
Wat zijn tatoeages?
Tatoeages zijn kleurveranderingen in de huid door kleurstoffen die opzettelijk of per ongeluk in de huid zijn aangebracht. In de afgelopen jaren was er in westerse landen sprake van een stijgende populariteit van het laten aanbrengen van tatoeages.
Hoe komen ze tot stand?
Tatoeages die niet met opzet ontstaan worden vooral gezien na verkeersongevallen op asfaltwegen. Kleine asfaltdeeltjes die tijdens een val in een schaafwond gedreven worden kunnen een permanente grijs-verkleuring van de huid veroorzaken. Ook andere soorten pigment, zoals bijvoorbeeld ijzerzouten, die met kracht in de huid worden gedreven kunnen een tatoeage geven.
Het merendeel van de pigmentdeeltjes van tatoeages zijn te groot om door de ‘opruimcellen’ (macrofagen) van het lichaam te worden afgevoerd en blijven dus in de huid op hun plaats liggen.
Geschiedenis
Verreweg de meeste tatoeages zijn opzettelijk aangebrachte afbeeldingen ter versiering van de huid. Het aanbrengen van tatoeages kent een zeer lange geschiedenis die teruggaat tot de prehistorie en tatoeage werd door vele volkeren op alle continenten toegepast. Aanvankelijk door het wrijven van koolstof (as) in, vaak opzettelijk aangebrachte, wonden. Later door het prikken van pigmenten in de huid. Tatoeages hadden bij primitieve samenlevingen vaak religieuze betekenissen of hadden betrekking op culturele tradities van de stam.
Tatoeages waren tot enkele tientallen geleden vooral gangbaar bij soldaten en zeevarenden, de afgelopen jaren werden ze ook in toenemende mate populair bij meerdere groepen in de samenleving. Mensen laten tatoeages zetten omdat ze het mooi vinden of om een bepaalde identiteit te creëren of te benadrukken.
Tatoeages kunnen ook om medisch-cosmetische redenen worden toegepast, bijvoorbeeld bij de reconstructie van een tepel na borstkanker operaties.
Ook bestaan tijdelijke tatoeages. Hierbij wordt het pigment minder diep in de huid gebracht. Een voorbeeld is microblading van wenkbrauwen om de wenkbrauwen voller te laten lijken
Techniek
Tegenwoordig worden tatoeages aangebracht met apparaten die met een naaldje met grote snelheid pigment in de huid deponeert. Amateur tatoeages ontstaan door het met een naald op de huid gelegen (Oostindische-)inkt in de huid te prikken.
Complicaties
Allergische reacties
De meest voorkomende complicatie die gezien wordt is allergie voor inkt. Vooral de rode pigmenten zijn bekend als veroorzakers van hardnekkige zwelling en jeuk ter plekke van de tatoeage. Ontsteking van de huid door allergische reacties op het pigment wordt overigens vooral gezien bij (oudere) pigmentsoorten die chroom, kobalt of kwik bevatten.
Infecties
De bonafide tatoeëerder gebruikt alleen steriele materialen. Wanneer dit niet gebeurt kunnen verschillende soorten infectieziekten worden overgebracht.
De belangrijkste zijn:
– hepatitis
– syfilis
– tuberculose
– lepra
In theorie kan ook het HIV-virus door tatoeagenaalden worden overgebracht.
Het is wel voorgekomen dat tatoeage-inkten geïnfecteerd bleken te zijn met schimmelsporen en bacteriën die ook gezondheidsrisico’s met zich dragen.
Giftige bestanddelen
Sinds 2004 is een aantal kleurstoffen in Nederland verboden omdat ze giftige en/of kankerverwekkende stoffen bevatten. Dit betreft vooral de zogenaamde AZO-kleurstoffen. In het buitenland worden deze pigmenten soms nog wel toegepast.
Verwijdering van tatoeages met laser
Een tatoeage vormt in eerste instantie een bevestiging van een zekere identiteit. Soms verandert deze identiteit in de loop der jaren, en wil de bezitter van de tatoeage dit bewijs van de oude identiteit laten verwijderen. Ook tatoeages die in buien van overmoed, rebellie of verliefdheid werden geplaatst, blijken soms na jaren (en soms dagen…) niet meer zo aantrekkelijk.
Tot het einde van de jaren ’80 van de vorige eeuw waren tatoeages alleen te verwijderen door wegsnijden of wegschuren. Deze behandelmogelijkheden hadden als nadeel dat zij littekens nalieten.
Tegenwoordig is het mogelijk veel tatoeages met laser te verwijderen. Door de laser wordt het pigment zeer kort (miljoensten van een seconde) sterk verhit, waardoor de relatief grote pigment-bolletjes uiteenvallen. Vervolgens kunnen de in kleine stukjes geschoten pigmentdeeltjes door de macrofagen van het immuunsysteem worden afgevoerd. Deze techniek blijkt vooral goed geschikt voor donkere pigmenten.
Waar blijft de inkt?
Het tatoeage-pigment verdwijnt na laserbehandeling wel uit de huid, maar daarmee nog niet per se uit het lichaam: de pigmentfragmenten worden door de lymfebanen afgevoerd in de richting de lymfeklieren waar het vaak vastloopt en aanwezig blijft. Bij het uitvoeren van de poortwachtersklierprocedure na (bijvoorbeeld) borstkanker kan dit pigment in de lymfeklieren tot problemen of vergissingen leiden (literatuur). Tatoeage-pigment kán door de bloedbaan ook versleept worden naar de lever en daar opgeslagen worden.
Vaak blijkt het niet mogelijk om de tatoeage met laser volledig uit de huid te laten verdwijnen, soms blijft nog een schaduw van de tatoeage achter.
literatuur
– Serup J: How to Diagnose and Classify Tattoo Complications in the Clinic: A System of Distinctive Patterns. Curr Probl Dermatol. 2017;52:58-73
– Sepehri M et al: Tattoo Pigments Are Observed in the Kupffer Cells of the Liver Indicating Blood-Borne Distribution of Tattoo Ink. Dermatology. 2017;233(1):86-93
gerelateerde onderwerpen