Het
basaalcelcarcinoom van de huid is
het meest voorkomende type
huidkanker. Er worden verschillende
groeiwijzen van basaalcelcarcinoom
onderscheiden. Van deze
verschillende groeiwijzen is het
nodulair groeiend basaalcelcarcinoom
het meest algemeen voorkomende type.
Hoe ziet het eruit?
Het
nodulair basaalcelcarcinoom
presenteert zich typisch als een
glazig, huidkleurig papeltje
(bobbeltje) op de huid. Vaak zijn er
opvallende bloedvaatjes zichtbaar.
Wanneer
de nodulaire basaalcelcarcinomen
groter zijn dan ca. 4 mm is er vaak
sprake van een centraal kratertje.
Dat kratertje is vaak bedekt door
een kleine korst. Het korstje kan er
afvallen maar komt telkens opnieuw
terug. Wanneer dit gebeurt wordt ook
wel gesproken van een ulcus rodens.
Wie krijgt het?
Nodulaire
basaalcelcarcinomen worden vooral
gezien bij mensen met een licht
huidtype van 40 jaar en ouder
(hoewel de trend is dat steeds vaker
ook jongere mensen
basaalcelcarcinoom ontwikkelen). Het
nodulair groeiend basaalcelcarcinoom
treedt vooral op aan de aan zonlicht
blootgestelde huid van het gelaat,
de nek en het coeur. Echter ook op
andere locaties van de huid kunnen
nodulaire basaalcelcarcinomen
ontstaan, zelfs op plaatsen waar
helemaal geen zon komt, zoals in het
schaamgebied en in de bilnaad, maar
op deze locaties zijn ze echter veel
zeldzamer.
Bijzondere typen
nodulair basaalcelcarcinoom
Sprieterige groeiwijze
Het gewone nodulaire
basaalcelcarcinoom heeft een
betrekkelijk compacte groeiwijze
waarbij een vrij scherpe begrenzing
tussen het huidkankerweefsel en de
normale huid wordt gezien. Bij
microscopisch weefselonderzoek van
basaalcelcarcinomen worden soms
sprieterige uitgroeisels gezien die
het gezonde weefsel ingroeien. Deze
sprieterige groeiwijze wordt
beschouwd als een agressievere vorm
van basaalcelcarcinoom. Hierdoor kan
het soms zijn dat bij operatieve
verwijdering kleine sprietjes
huidkankercellen in de huid
achterblijven van waaruit een nieuw
tumortje kan uitgroeien. Sprieterig
groeiende basaalcelcarcinomen moeten
daarom altijd iets ruimer operatief
worden verwijderd dan de 'normale'
nodulaire basaalcelcarcinomen.
Gepigmenteerd
basaalcelcarcinoom
Nodulaire
basaalcelcarcinomen kunnen soms
donker gekleurd zijn. Zij kunnen dan
nogal eens in eerste instantie
aangezien worden voor een melanoom.
Het gepigmenteerde
basaalcelcarcinoom gedraagt zich
overigens niet anders dan een gewoon
nodulair basalcelcarcinoom.
Hoe wordt het behandeld?
Er zijn verschillende
behandelmogelijkheden. De keuze
voor de behandelvorm is
afhankelijk van het type nodulair
basaalcelcarcinoom, de grootte
ervan alsmede de locatie op het
lichaam.
Chirurgie
Dit is de 'gouden
standaard' behandeling.
Voordelen van
chirurgie
de verwijderde tumor
kan worden onderzocht door de
patholoog, zodat bekend is of
de tumor geheel verwijderd is.
De genezing van het
litteken is doorgaans snel
Het is een relatief
weinig belastende behandeling.
Nadelen
Grote tumoren
vereisen soms grote en
ingewikkelde operaties.
Welke
vormen van chirurgie zijn er?
Ovaalvormige excisie
Het
basaalcelcarcinoom wordt
verwijderd onder lokale
verdoving. Om de huid na het
verwijdere van de tumor weer
goed te kunnen sluiten wordt
de tumor met een ovaalvormig
stukje huid verwijderd. Er
wordt altijd enkele
millimeters marge genomen om
er zeker van te zijn dat de
tumor geheel verwijderd wordt.
De randen van de operatiewond
worden vervolgens naar elkaar
toe gebracht en gehecht. Foto's van deze
ingreep vind U hier.
Deze operaties
worden uitgevoerd door
dermatologen en plastisch
chirurgen.
Transposities
Wanneer een
ovaalvormige excisie niet
mogelijk is (bijvoorbeeld
omdat er te weinig ‘ruimte’ of
‘rek’ in de huid is om de
wondranden naar elkaar toe te
brengen) kan soms een
huidtranspositie uikomst
brengen. Hierbij wordt het
defect in de huid (waar de
tumor gezeten heeft) gesloten
door van nabij gelegen huid
een stukje in het defect te
schuiven of te draaien. Er
zijn vele soorten
transposities mogelijk,
afhankelijk van de plaats en
grootte van de tumor.
Deze operaties
worden uitgevoerd door
dermatologen en plastisch
chirurgen.
Transplantaties
Bij sommige zeer
grote basaalcelcarcinomen is
het niet meer mogelijk de huid
op een normale manier te
sluiten en volgt er een
huidtransplantatie. Voor
transplantaties in het gezicht
wordt als ‘donorhuid’ vaak de
huid achter het oor gebruikt,
omdat deze qua structuur nog
het meest op dat van de
gezichtshuid lijkt.
Deze ingrepen worden
uitgevoerd door plastisch
chirurgen.
Mohs’ micrografische
chirurgie
Vooral bij
sprieterig groeiende
basaalcelcarcinomen op
belangrijke plaatsen als de
ooghoeken of de neus is het
van belang om zeker te zijn
dat de tumor radicaal
verwijderd wordt. Omdat in
deze gebieden geen ruime marge
‘voor de zekerheid’ kan worden
genomen is een speciale vorm
van chirurgie ontwikkeld.
Bij deze operaties
wordt tijdens de operatie de
tumor door de patholoog op een
bijzondere manier onderzocht.
De patholoog meldt de
operateur of het
basaalcelcarcinoom in zijn
geheel verwijderd is of niet.
In het geval dat niet zo is
kan de patholoog aangeven in
welk hoekje van de wond nog
tumorweefsel aanwezig is. De
operateur (in Nederland
meestal een dermatoloog) weet
dan precies waar hij nog een
reepje huid moet verwijderen.
Met deze therapie is
het mogelijk om maximale
zekerheid over de radicaliteit
van de behandeling te krijgen,
terwijl de schade aan de
gezonde huid tot een minimum
beperkt wordt.
Bestraling
Sommige nodulaire
basaalcelcelcarcinomen komen ook
goed in aanmerking voor
bestraling.
Voordelen
Vaak mooi cosmetisch
resultaat
Nadelen
Na behandeling is
het niet 100% zeker dat de
tumor geheel verdwenen is, er
is uiteindelijk geen onderzoek
door de patholoog mogelijk om
te zien of de tumor radicaal
verwijderd is.
De bestraling vindt
in meerdere behandelsessies
plaats met meerdere
bestralingen per week.
Gemiddeld zijn 18
bestralingssessies nodig,
verspreid over enkele weken.
Bestralingstherapie
wordt meestal niet
Voorkómen van
nieuwe basaalcelcarcinomen
Het feit dat iemand een
basaalcelcarcinoom heeft ontwikkeld
is meestal een teken dat de huid al
veel zonneschade heeft doorgemaakt.
Het is daarom belangrijk dat de huid
voortaan goed tegen felle zon wordt
beschermd om extra schade te
voorkomen.
Een goede zonnebrandcreme,
beschermende kleding (hoed!) en
vermijden van de felle zon op de
heetste momenten van de dag (in de
zomer tussen 11.00 hr en 16.00 hr)
zijn essentieel.