Anale jeuk
Wat is jeuk bij de anus?
Anale jeuk (pruritus ani) is een algemeen voorkomend probleem dat veel last kan veroorzaken. Er zijn verschillende vormen van jeuk in de buurt van de anus.
Hoe ontstaat anale jeuk?
Er zijn verschillende groepen van oorzaken van anale jeuk te onderscheiden:
Oorzaak 1: irritatie eczeem door ontlasting
Niet zelden blijft na het WC-bezoek een klein restje ontlasting achter op de huid. Dit kan vooral gebeuren wanneer de huid rond de anus sterk behaard is, er een anatomische variant van de anus aanwezig is (trechter anus) of de werking van de kringspier onvoldoende is. Aangezien in de ontlasting enzymen aanwezig zijn die agressief zijn en de huid kunnen beschadigen is het niet verwonderlijk dat achterblijvende ontlasting irritatie veroorzaakt.
Oplossing: de huid na elk WC bezoek zorgvuldig reinigen. Dit kan het beste gebeuren met een doekje met schoon water. Eventueel kan daarna een verzorgende zalf worden aangebracht. Bij een verslapte kringspier is het soms mogelijk deze spieren te trainen
Oorzaak 2: overmatige slijmproductie van het anusslijmvlies
Dit kan veroorzaakt worden door aambeien. Andere veroorzakers van irritatie van huid en slijmvlies zijn: ontsteking van de anus, infectie door een sexueel overdraagbare aandoening (SOA) zoals syfilis, irriterendeof het eten van irriterende voedingsbestanddelen (gekruid voedsel)
Oplossing: de veroorzakende factor (aambeien, SOA…) uitschakelen.
Oorzaak 3: transpiratie in de plooien
Transpiratievocht in de plooien van het lichaam kunnen leiden tot eczeemplekken (smetten). Niet zelden is bij dit probleem ook een gistinfectie betrokken. De huid wordt door het vocht week en kan door tegen elkaar schuren kapot gaan. Behalve in de liezen en de oksels kan dit ook in de bilplooi optreden. Vooral mensen met overgewicht hebben hierop een verhoogd risico.
Oplossing: verminderen van het overgewicht.
Oorzaak 4: gebruik van zeep of ontsmettingsmiddelen
Deze producten drogen de huid uit of (wanneer zij alcohol bevatten) geven directe irritatie van de huid.
Oplossing: was het anale gebied niet met zeep, maar maak gebruik van doekjes (washandjes) met lauw schoon water.
Oorzaak 5: worminfecties
Wormpjes kunnen ook anale jeuk veroorzaken. Hoewel wormpjes vooral bij kinderen worden gezien kunnen zij ook bij volwassenen jeuk rond de anus veroorzaken.
Oplossing: inspecteer de ontlasting en zoek naar ca. 8 mm lange, taps toelopende dunne wormpjes. Een korte kuur met een anti-worm middel kan door Uw arts worden voorgeschreven.
Oorzaak 6: allergisch contacteczeem
Stoffen die een allergische reactie kunnen uitlokken zitten in o.a. vochtige toiletdoekjes en in sommige zalven.
Oplossing: gebruik geen vochtige toiletdoekjes. Wanneer een contactallergie wordt vermoed kan de dermatoloog allergietesten uitvoeren. Het eczeem zelf is snel te onderdrukken met een milde corticosteroïd zalf.
Oorzaak 7: seborrhoïsch eczeem
Seborrhoisch eczeem komt vooral veel voor in het gelaat en op het behaarde hoofd. Echter, ook in de plooien van het lichaam, zoals de oksels, liezen en de bilplooi.
Oplossing: seborrhoïsch eczeem is een chronische aandoening, maar is wel vrij eenvoudig te onderdrukken. Zie hiervoor de folder over seborrhoïsch eczeem.
Oorzaak 8
Niet zelden is er sprake van meerdere van de bovengenoemde oorzaken tegelijk. Een zorgvuldige anamnese is daarom altijd nodig.
Hoe ziet het eruit?
De huid rond de anus is meestal rood en geïrriteerd. Soms is er zelfs sprake van kleine blaasjes of puistjes. De roodheid is niet altijd een goede maatstaf voor de ernst van de klachten: een enkele keer ziet de huid er vrij normaal uit, maar is er toch sprake van ondraaglijke jeuk of pijn.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
anamnese: het verhaal van de patiënt is erg belangrijk om de oorzaak van de klachten te kunnen achterhalen
inspectie van de huid: de vorm van de anus, de mate van irritatie van de huid, de aard van de huidafwijkingen en de aanwezigheid van ontlastingresten kunnen veel duidelijk maken over de oorzaak van de anale jeuk. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de dermatoloog.
proctologisch onderzoek: hierbij wordt onderzoek gedaan door in de anus te kijken naar eventuele afwijkingen van het slijmvlies. Dit gebeurt met een proctoscoop. Dit onderzoek wordt meestal gedaan door de chirurg en soms ook door de dermatoloog.
kweken: soms kan het nodig zijn een bacteriekweek van de huid af te nemen, of om ontlasting in het laboratorium te laten onderzoeken op parasieten.
Maatregelen die u zelf kunt nemen ter verzorging van de huid
– was na elke ontlasting het gebied rond de anus een washandje met lauw water en zonder zeep.
– houdt het gebied rond de anus zoveel mogelijk droog door de huid na het wassen te deppen met een handdoek ; niet wrijven!
– gebruik geen vochtige toiletdoekjes
– draag luchtig katoenen ondergoed.
Overige aan jeuk bij de anus gerelateerde onderwerpen
klachten bij de anus – overzicht
kloofjes bij de anus
mariske
proctalgia fugax (kramp bij de anus)
pijn bij de anus
jeuk bij de vulva
voedselallergie
Literatuur
Ansari P: Pruritus ani. Clin Colon Rectal Surg 2016 Mar;29(1):38-42