Isotretinoine
Belangrijk: Deze folder geeft een beknopte uitleg over het geneesmiddel isotretinoïne. Het vervangt niet de bijsluiter die bij dit geneesmiddel hoort.
Lees de bijsluiter vóór gebruik van het middel goed door en raadpleeg bij eventuele vragen of problemen uw arts.
Wat is isotretinoïne?
Isotretinoïne (vroeger ook wel bekend onder de oorspronkelijke merknaam: Roaccutane ®) is een geneesmiddel dat wordt voorgeschreven voor (ernstige) acne. Het is een effectief geneesmiddel dat echter alleen kan worden gebruikt wanneer bepaalde voorzorgen in acht worden genomen. Het middel wordt vrijwel uitsluitend door dermatologen voorgeschreven omdat een goede kennis van- en uitgebreide ervaring met isotretinoïne – vereist is bij de arts die het voorschrijft. Dermatologen zullen bij ernstige acne al vrij snel overgaan tot het voorschrijven van isotretinoïne om littekenvorming door acne te voorkomen.
De structuur van isotretinoïne is afgeleid van vitamine A.
Wat doet het?
Isotretinoïne zorgt voor een vermindering van de talgproductie in de talgklieren. Een toename van de hoeveelheid talg (en verandering van de samenstelling van de talg) is de belangrijkste oorzaak van acne in de puberteit. Vermindering van de talgproductie leidt derhalve tot een vermindering van de acne. Vooral bij acne van de puberteit werkt isotretinoïne vaak heel goed: bij een groot deel van deze groep blijft de acne ook na het staken van de kuur met isotretinoïne weg.
Voor wie is het bedoeld?
Isotretinoïne wordt gegeven aan patiënten met matig-ernstige tot ernstige acne. Vooral wanneer littekenvorming dreigt.
Ook bij andere ontstekingsprocessen waarbij talgklieren een centrale rol spelen (zoals ernstige rosacea en hidradenitis) wordt door dermatologen wel isotretinoïne voorgeschreven. Ook bij andere ontstekingsziekten van de huid, zoals folliculitis decalvans, kan isotretinoine een verbetering van de klachten geven
Wat zijn de bijwerkingen van isotretinoine?
Een bijwerking die vrijwel iedereen heeft die isotretinoïne gebruikt zijn droge lippen.
Deze bijwerking treedt al vrij snel na het starten van de medicatie op. Met het goed vethouden van de lippen met vaseline zijn deze klachten wel onder controle te krijgen. Ook kunnen droge ogen ontstaan, het dragen van contactlenzen tijdens de behandeling wordt daarom sterk afgeraden. Ook kunnen droge slijmvliezen ontstaan die weer aanleiding kunnen geven tot bloedneuzen. In de eerste 4-6 weken van de behandeling kan soms een verergering van de acne optreden. Wanneer er een zeer sterke verergering optreedt moet de patiënt contact opnemen met de voorschrijvend arts. Tijdens het gebruik van isotretinoïne is het verstandig om geen contactlenzen te dragen.
Tijdens het gebruik van het middel is de huid gevoeliger voor zonlicht. Ook klachten van moeheid en bloedarmoede komen regelmatig voor.
Zeldzamer zijn leverproblemen. Deze bijwerking treedt vaker op bij mensen met een stofwisselingsstoornis of mensen die regelmatig alcohol gebruiken. Ook depressiviteit en zelfs zelfmoordneiging kunnen in zeldzame gevallen ontstaan. Mensen die bekend zijn met depressiviteit in het verleden moeten hier alert op zijn en eventuele signalen die kunnen wijzen op depressiviteit melden aan de voorschrijvend arts. Ook andere bijwerkingen zoals spierpijn, hoofdpijn, gewrichtspijn en darmklachten zijn beschreven. Wanneer deze klachten optreden dient U het gebruik van isotretinoïne te staken en de klachten te bespreken met de voorschrijvend arts. Bij patiënten die nog in de groei zijn kan het uitgroeien van de botten onomkeerbaar tot stilstand komen.
Er is nog een vrij groot aantal andere bijwerkingen van isotretinoïne beschreven. Voor een compleet overzicht van de mogelijke bijwerkingen is het van belang de bijsluiter van isotretinoïne goed te lezen voordat u met het geneesmiddel begint.
Isotretinoine bij vrouwen
Het geneesmiddel isotretinoine mag ABSOLUUT NIET gebruikt worden door zwangere vrouwen omdat het middel zeer schadelijk is voor de ongeboren baby! Vrouwen mogen tot minstens 1 maand na het stoppen van de isotretinoine therapie niet zwanger worden. Er zullen regelmatig zwangerschapstesten worden uitgevoerd, zowel vóór, tijdens als na de behandeling. Uw arts zal voordat isotretinoine wordt voorgeschreven een checklist met u doornemen waarin alle voorwaarden uitgebreid ter sprake komen. Zie ook: farmacotherapeutisch kompas
Controles
De dermatoloog zal regelmatig het bloed nakijken om de functies van de lever en het cholesterol te controleren. Dit zal voor de behandeling plaatsvinden alsook op verschillende momenten tijdens en na de kuur. Bij vrouwen wordt bovendien maandelijks een zwangerschapstest uitgevoerd.
Andere voorzorgsmaatregelen
* goede bescherming van de huid tegen de zon
* met name tijdens de wintermaanden is het voorkomen van uitdroging van de huid belangrijk
* tijdens de behandeling en ook tot zeker 6 maanden na het afronden van de behandeling mag U geen dermabrasie van de huid laten uitvoeren
* ook epileren door middel van wasbehandeling is onverstandig.
Samenvattend
Nadelen van isotretinoine zijn de relatief lange duur van de kuur en de vele mogelijke bijwerkingen die bij het gebruik van isotretinoine kúnnen optreden. Ook het groot aantal voorzorgsmaatregelen en controles waarmee de kuur omgeven is kunnen door de patient als belastend worden ervaren. Er dient pas na goed overleg met de dermatoloog voor de behandeling te worden gekozen en de behandeling zal door de dermatoloog ook goed moeten worden begeleid.
Wanneer aan deze voorwaarden is voldaan is het verantwoord dit krachtige en effectieve middel tegen ernstige acne in te zetten.
gerelateerde onderwerpen
acne (jeugdpuistjes)
rosacea
acne bij volwassenen
acne littekens
huidverzorging tijdens het gebruik van isotretinoine
bescherm de huid tegen zonverbranding
nuttige links
apotheek.nl over isotretinoine
Zorginstituut Nederland over isotretinoine
literatuur
Hodgkiss-Harlow CJ et al: Effective monitoring of isotretinoin safety in a pediatric dermatology population: A novel “patient symptom survey” approach. J Am Acad Dermatol. 2011 Sep; 65(3): 517–524 (volledig artikel)